PAUL VERHOEVEN

Je houdt van zijn werk, of je haat het. Momenteel lijkt echter heel Nederland ‘de verloren zoon’ in de armen te hebben gesloten. De op 18 Juli 1938 in Amsterdam geboren Paul Verhoeven is op zijn zachts gezegd een van de succesvolste regisseurs. Nationale bekendheid zou hij krijgen in 1969 met de ridderserie “Floris” waarin Rutger Hauer de titelrol vertolkt en de rol van Sindala gespeelt wordt door Jos Bergman. In 1971 maakte hij zijn speelfilmdebuut met ‘Wat zien ik’, maar het was in 1973 dat hij Monique van de Ven en wederom Rutger Hauer in de filmklassieker ‘Turks fruit’ regisseerde. Hierna maakte Paul Verhoeven wederom met Monique en Rutger de film ‘Keetje Tippel’, maar het was ‘Soldaat van Oranje’ in 1977 die voor een carrière in Hollywood zou zorgen voor zowel Paul Verhoeven als Rutger Hauer, Jeroen Krabbe en Derek de Lint.

Helaas was de pers over zijn volgende film ‘Spetters’ minder lovend. Zo erg dat hij al bij zichzelf te rade ging of hij wel langer films wilde blijven maken in Nederland. Dit omdat hij met de pers en financierders voor films al in zekere zin een haat/liefde-verhouding had, maar dit werd steeds meer een haat/haat-verhouding. Toch besloot Paul nog om Thom Hoffman, Jeroen Krabbe en Renee Soutendijk te regisseren voor ‘De Vierde man’. Vervolgens werd hij gevraagd om in 1985 zijn Engelstalige debuut te maken met ‘Flesh & Blood’ waarin hij Rutger Hauer en Jennifer Jason Leigh zou regisseren. Maar Paul had er genoeg van en na goed overleg met zijn vrouw Martine, besloot hij samen met haar en hun dochters Claudia en Heleen in 1985 zijn geluk in Amerika te beproeven en te emigreren. In 1986 regisseerde hij onder meer Peter Coyote in een aflevering van het derde seizoen van de tv-serie “The Hitchhiker”. Paul’s Amerikaanse filmdebuut werd meteen een kaskraker. Hij maakte een film over een half machine, half mens in de vorm van ‘RoboCop’. Hierna werkte Paul in 1990 samen met niemand minder dan Arnold Schwarzenegger voor de film ‘Total Recall’ om vervolgens in 1992 Michael Douglas en Sharon Stone voor ‘Basic Instinct’ te regisseren. In 1995 regisseerde hij Elisabeth Berkley, Gina Gershon en Kyle MacLachlan voor ‘Showgirls’. Toen Paul voor deze film een Gouden Framboos ‘won’ (een prijs voor de slechtste film/regisseur van het jaar, red.) was hij de eerste persoon die de prijs persoonlijk kwam ophalen. Hij ontdekte Casper van Dien, Dina Meyer en Denise Richards die in 1997 alledrie een rol zouden spelen in zijn film ‘Starship Troopers’. In 2000 zou Paul onder andere Kevin Bacon en Elisabeth Shue regisseren voor ‘Hollow Man’, zijn meest recente Amerikaanse Film tot nu toe. In 2002 ontving hij tijdens het Festival van de Fantastische Film te Amsterdam de Lifetime Achievement Award. Op 1 Juni 2004 werd hem de Bert Haanstra Oevreprijs uitgereikt. In 2006 keerde hij terug naar Nederland om daar Carice van Houten te regisseren voor ‘Zwartboek’. Paul schreef en regisseerde in 2012 de film ‘Steekspel’, terwijl hij in 2013 de film ‘Lotgenoten’ schreef.

 

Zelfs de films van Paul Verhoeven die het aan de kassa wat minder deden, kregen door de jaren heen toch allemaal een cultstatus. Hierdoor is eigenlijk niet van flops te spreken in zijn carrière. Op 27 April 2007 werd Paul Verhoeven benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In September 2008 verscheen zijn autobiografie, terwijl hij in Februari 2010 het boek Jezus van Nazareth uit bracht. Paul Verhoeven is een enorm drukbezet man, maar gelukkig lukte het Perry van Moov.nl om de zeer vriendelijke regisseur voor de site te interviewen.

 

001.Wat is uw favoriete CD?
       Dat vind ik erg lastig. Ik heb eigenlijk meerdere CD’s die tot mijn favorieten behoren. ‘The Soldier’s Tale: Dumberton

       Oaks – Octet’ van Igor Stravinsky. ‘Ivan de Verschrikkelijke’ van Prokoviev, ‘Bryan Ferry – The Ultimate Collection’

       van Bryan Ferry en natuurlijk heel het werk Rammstein, vooral de CD ‘Mutter’.
002.Wat is uw favoriete nummer?
       Als favoriet zou ik gaan voor “The Rite of Spring” van Igor Stravinsky, maar ook “Nixon in China” van John Adams.
003.Draait u wel eens muziek vlak voor de opnames?
       Ik luister naar veel muziek in de auto. Dit lucht me namelijk altijd erg op. Wat ik heerlijk vind is om muziek van de

       groep Rammstein lekker hard te zetten. Daar ga ik dan helemaal in op.
004.Hoe belangrijk is muziek in uw films voor u?
       Heel belangrijk. Muziek geeft scènes een bepaalde emotie. Ik heb heel veel met twee componisten gewerkt. Bij ‘Total

       Recall’, ‘Basic Instinct’ en ‘Hollow Man’ met Jerry Goldsmith en bij ‘Flesh & Blood’, ‘RoboCop’ en ‘Starship
       Troopers’ was dit met Basil Poledouris. Helaas zijn beiden heren overleden.
005.Hoe belangrijk is muziek in uw leven?
       Ook in mijn leven is muziek heel erg belangrijk. Als ik het voor je met iets zou moeten omschrijven, zou ik zeggen dat

       muziek voor mij de belangrijkste kunstvorm is.
006.Wie is uw favoriete zanger/zangeres/groep?
       Voor mij zijn dat dus Bryan Ferry, Rammstein en Tosca. Maar ik hou ook erg van opera’s, zoals die van Giacomo

       Puccini en Igor Stravinsky (‘Rake’s Progess’) en Mozart.
007.Met wie zou u wel eens een duet willen zingen?
       Met niemand. Ik kan namelijk zelf helemaal niet zingen.
008.Wat is uw favoriete sport? En beoefent u zelf ook een sport?
       Mijn favoriete sport is zwemmen. Elke dag een half uur lang de crwal (dit is borstslag met een dubbele overarmslag die

       ongelijktijdig wordt uitgevoerd, red.). Om fit te blijven zodat ik nieuwe films kan blijven maken.
009.U heeft al met heel wat Bekende mensen samen gewerkt. Maar wie heeft de meeste indruk op u gemaakt?
       Dan zou ik zeggen dat Arnold Schwarzenegger de meeste indruk op me heeft gemaakt. Met hem werkte ik aan ‘Total

       Recall’. En hoewel Arnold al dankzij ‘The Terminator’ een superster was, gedroeg hij zich absoluut niet zo. Integendeel.
       Hij was ontzettend aardig en daarnaast ook nog eens heel erg behulpzaam met alles. Zowel zijn medespelers als de

       regisseur helpt hij waar hij maar kan. Ook zorgt Arnold ervoor dat hij en de regisseur van zijn film op een lijn zitten.
       Hierdoor denken zowel de hoofdrolspeler als de regisseur hetzelfde over hoe de film moet worden wat weer conflicten

       voorkomt. Wie lastig was, is Sharon Stone met wie ik werkte aan ‘Total Recall’ en ‘Basic Instinct’. In ‘Basic Instinct’
       zat de welbekende ondervragingsscène waarin Sharon geen slipje blijkt te dragen. Het was mijn idee en Sharon stemde

       hiermee in. Toen de film eenmaal klaar was, dreigde ze ineens met een advocaat en zei dat we het zo niet hadden
       afgesproken. Dat is absolute onzin, want dat hadden we wel en je ziet trouwens bijna niks. Maar Sharon’s acteren was

       natuurlijk fantastisch, ook al had ik vaak veel takes voor een scène nodig. Carice (van Houten – Paul’s hoofdrolspeelster

       in ‘Zwartboek’, red.), dat is natuurlijk de top, een prachtige actrice van wereldformaat. Maar ik zou het wel leuk vinden
       om nog eens met Michael Douglas, de mannelijke hoofdrolspeler uit mijn film ‘Basic Instinct’ te werken. Onze samen

       samenwerking is me toen prima bevallen. Het zou natuurlijk prachtig zijn als Catherine Zeta-Jones (Michael’s vrouw,

       red.) dan ook mee deed.
010.‘Basic Instinct’ en ‘Hollow Man’ hebben beiden een vervolgfilm. Van ‘Starship Troopers’ zijn twee vervolgfilms,

       terwijl er van ‘RoboCop’ drie zijn verschenen. Geen van de vervolgfilms heeft u geregisseerd. Hoe komt dit?
       Ik hou niet van vervolgfilms. Wel word ik er altijd voor gevraagd. Maar het is zo dat verhaallijnen altijd erg op het

       origineel lijken en dat vind ik saai. Er moet wel wat nieuws in zitten en dat gebeurt bijna nooit. Van vervolgfilms is het

       natuurlijk ook de bedoeling dat ze het origineel overtreffen of evenaren, maar dit lukt praktisch nooit. Wel probeer ik

       zoveel mogelijk vervolgfilms van mijn eigen films te kijken zodat ik hier een mening over kan hebben. Zo heb ik ‘Basic

       Instinct 2’ gezien, maar die vond ik inderdaad saai en voorspelbaar.
011.Thom Hoffman, Derek de Lint en Dolf de Vries speelde in ‘Zwartboek’, maar waren ook al in films te zien van

       voor uw vertrek naar Amerika. Is dit toeval of werkt u graag samen met dezelfde mensen?
       Nee, dat is geen toeval. Dat is een bewuste keuze. Het proces om elkaar af te tasten is er niet meer, het is dan aangenaam

       werken omdat je weet wat je aan elkaar hebt. Die vertrouwensband is er dan al en hoeft niet meer te ontstaan. Met Dolf

       de Vries die in ‘Zwartboek’ Notaris Smaal speelt, had ik voorheen al drie keer samengewerkt. Dat was in ‘Turks fruit’,

       ‘Soldaat van Oranje’ en ‘De Vierde man’. Maar ook zijn filmvrouw is geen onbekende van me. Mevrouw Smaal werd

       namelijk gespeelt door Diana Dobbelman en die ken ik nog van “Floris”. Maar ook achter de schermen werk ik graag

       met mensen van vorige producties. Zoals ik je net al zei, heb ik vaak met de componisten Jerry Goldsmith en Basil
       Poledouris gewerkt. En ook camera Jost Vacano is een vertrouwd iemand voor mij. Hij verzorgde namelijk het

       camerawerk van mijn films ‘Soldaat van Oranje’, ‘Spetters’, ‘RoboCop’, ‘Total Recall’, ‘Showgirls’, ‘Starship Troopers’

       en ‘Hollow Man’.
012.In 1976 begonnen u en Gerard Soeteman met de research voor ‘Zwartboek’. In 2006 was de film een feit en

       draaide hij met veel succes in de bioscoop. Vele regisseurs zouden na zo’n lange tijd stoppen met een project.

       Waarom was ‘Zwartboek’ zo belangrijk voor u?
       Ten tijden van de research van ‘Soldaat van Oranje’ kwamen we ook research tegen welke we gebruikt hebben voor

       ‘Zwartboek’. Erik Lanshof (gespeelt door Rutger Hauer, red.) was in ‘Soldaat van Oranje’ een held, dat was duidelijk.
       ‘Zwartboek’ daarentegen is veel duisterder. Dat heeft me altijd getrokken. Het duistere gedeelte, daar bleef ik maar aan

       denken. In de tijd van ‘Soldaat van Oranje’ (1978, red.) zou ‘Zwartboek’ voor het Nederlandse publiek moeilijk zijn
       geweest omdat het zo nadrukkelijk de duistere kanten van het verzet en de behandeling van de collaborateurs (verraders,

       red.) na de oorlog in beeld brengt.
013.Ten tijden van ‘Spetters’ was de Nederlandse pers u een beetje zat qua werk. Ze hadden geen goed woord voor

       uw werk over. Na ‘De Vierde man’ in 1983 vertrok u naar Amerika. Toen u 23 jaar later terug kwam naar

       Nederland voor ‘Zwartboek’ waren zowel pers als publiek laaiend enthousiast. Hoe ziet u dit?
       Ik denk daar niet zo over na, moet ik je zeggen. Wel was ik natuurlijk erg blij dat ‘Zwartboek’ zo goed ontvangen was.

       We hadden een groot budget tot onze beschikking, flink wat spectaculaire scènes, zeer talentvolle acteurs en actrices, een

       top crew, een geweldig scenario. Zelf kon ik mijn ervaring die ik in Amerika opgedaan had goed gebruiken. Maar ook

       ‘Zwartboek’ kon floppen hoor. Je kan nog zo’n goede film maken, als het publiek er geen interesse in heeft ben je

       verloren. Het publiek is dus het allerbelangrijkste.
014.Op welke Nationale en welke Internationale film uit uw carrière bent u het meest trots?
       Bij de Nationale films kies ik dan ‘Zwartboek’ en bij de Internationale ‘RoboCop’. ‘RoboCop’ was echt een film die met

       veel stress gemaakt werd. Ook ‘Zwartboek’ ging niet zonder slag of stoot. Ik denk dat je wel kan zeggen dat mijn beste

       films tijdens het maken altijd de meeste problemen hadden. Hoe lastiger het maken van de film is, hoe beter hij wordt
       blijkbaar.
015.U heeft de reputatie om vrij lastig te zijn om mee te werken op de set. Ik neem aan dat u dit zelf ook gehoord

       heeft. Hoe vindt u dat er zo over u gesproken wordt?
       Nou, ik kan je vertellen dat je dat maar niet geloven moet. Mensen die zich zo over mij uitlaten spreken de waarheid niet.

       Waar we het al eerder over hadden is dat ik vaak met dezelfde mensen werk. Zowel voor als achter de schermen. Je
       denkt toch niet dat ze staan te springen om weer met mij te werken als ik echt zo’n tiran zou zijn als beweerd wordt?! Ik        

       heb dus wel de geruchten gehoord die er over mij de ronde doen. Maar ik lig er absoluut niet wakker van. Ze kloppen
       namelijk niet.
016.Een goed geschreven script of een goede klik met uw hoofdrolspeler(s). Wat is belangrijker voor u om een film tot

       een succes te maken?
       Een goed geschreven script is het allerbelangrijkst. Soms komen er dingen die in het script goed lijken te zijn, niet goed

       over als het door de acteurs en actrices verkeerd gespeeld wordt. Maar als je een slecht geschreven script hebt, dan kan je

       nog zulke talentvolle acteurs en actrices hebben, dan ben je toch al verzekerd van een flop. Daarom is in de eerste plaats

       een goed script nodig. En daarom is Gerard (Soeteman, Paul’s Nederlandse scenarioschrijver, red.) zo geweldig voor mij

       geweest.
017.Voor ‘Zwartboek’ uit kwam las je enkel “de terugkeer van Paul Verhoeven”. Nadat de film uitgebracht werd,

       werd daar aan toegevoegd “met Carice van Houten”. Je merkte na de release ineens hoe belangrijk Carice voor

       de film is. Wat vond u van de aandacht die naar haar uitging en niet alleen naar u?
       Prima, geweldig zelfs! Ik vind het ook meer dan terecht. Niet vaak genoeg kan ik zeggen hoe erg ik onder de indruk van

       Carice ben. Zonder haar zou de film er absoluut niet geweest zijn. Ik weet zeker dat een andere actrice de rol niet zo goed

       had kunnen spelen. Daarbij moet Carice als hoofdrolspeelster de film dragen, maar het lijkt haar geen enkele moeite te

       kosten. Zo naturel als ze alles brengt, geweldig.
018.U vertelde eens dat je acteurs/actrices in Amerika pas auditie kan laten doen na een contract te hebben

       ondertekend en dat gaat nog via de manager ook. Kan er gezegd worden dat u in Nederland veel makkelijker

       toegang heeft tot het talent hier?
       Hier in Nederland heb je inderdaad veel makkelijker toegang tot het talent wat reuze prettig is. Duitsland is net zo als

       Nederland merkte ik bij het casten van de Duitsers voor ‘Zwartboek’. Maar wat betreft acteurs en actrices in Hollywood,

       die doen niet eens auditie. Maar dan heb ik het over mensen als Matt Damon of Robert DeNiro. Zulke grote namen haal

       je als het ware binnen om het script beter aan de studio te kunnen verkopen. Als ze zo’n naam zien gaat de financiering

       een stuk makkelijker. De bijrolspelers of minder bekende namen doen wel gewoon auditie.
019.Heeft u nooit de behoefte om zowel u zelf als het publiek te verrassen en eens een ander genre te regisseren, een

       romantische komedie bijvoorbeeld?
       Ja, dolgraag. Maar ik sta in Amerika nu eenmaal bekend als een soort ‘actie regisseur’ dus ik krijg nooit komedie, al dan

       niet romantisch, aangeboden. Mijn eerste speelfilm ‘Wat zien ik’ was een komedie maar daarna heb ik nooit meer de

       kans gekregen er eentje te maken.
020.Wat kunnen we op showbizzgebied in de toekomst nog van u verwachten?
       Momenteel ben ik druk bezig met het opnemen van de film ‘Elle’ die dit nog moet uitkomen. Dit is de eerste film die ik

       sinds ‘Hollow Man’ uit 2000 regisseer.

Interview: Perry Krootjes