JAN VAN HAASTEREN

 

Jan van Haasteren werd op 24 Februari 1936 geboren in Schiedam te Zuid-Holland. Tijdens zijn werk bij Nijgh & Van Ditmar kwam hij in contact met Loek van Delden, de tekenaar van de strip Smidje Verholen. Loek van Delden merkte Jan van Haastern’s tekentalent op en vroeg hem zijn assistent te worden. Dat ging Jan van Haasteren doen naast zijn baan bij Nijgh & Van Ditmar. 

 

Jan van Haasteren was van 1962 tot 1966 in dienst bij de Marten Toonder Studio’s, waar hij de strips Kappie en Hiawatha tekende. In 1966 ging hij bij de studio van Joop Geesink werken. Jan van Haasteren begon in 1967 met freelancen en de Marten Toonder Studio’s bleef één van zijn belangrijkste klanten. Hij illustreerde in datzelfde jaar het boek Rick en de gestolen gemeentekas. Tussen 1967 en 1972 tekende Jan van Haasteren de strips Rick de Kikker, Bartje en Opa (later voortgezet als Erik en Opa), Polletje Pluim en Horre, Harm en Hella. In 1985 tekende Jan van Haasteren de strip Brian en de Brainbox. 

 

Hij tekende tussen 1971 en 1987 de strips Voortvluchtig, Ketelbinkie, Tinus Trotyl, De Stuntels, Sjaak en Oom George,Aafje Anders, Baron van Tast tot Zeveren en Oom Arie op Safari. In 1974 tekende Jan van Haasteren De Argonautjes - Het water van de Styx. Hij was in 1975 samen met Patty Klein ook de initiatiefnemers van het satirische tijdschrift De Vrije Balloen dat tot en met 1981 bleef bestaan. In 1977 maakte Jan van Haasteren zijn eerste grote kijkplaat. Dit was voor Bokma citroenjenever. De posters waren zo'n succes dat steeds meer bedrijven hem om zo’n kijkplaat vroegen te maken, als reclame voor hun bedrijf. In 1981 werd de eerste legpuzzel van zijn hand uitgegeven door Koninklijke Jumbo B.V.

 

In 2013 werd Studio Jan van Haasteren opgericht, met aangesloten kunstenaars Rob Derks en Dick Heins. Studio Jan van Haasteren werd vanaf 2021 vergezeld door Mars Gremmen en in 2022 door Wilma van den Bosch. In 2006 won Jan van de Haasteren de Bulletje en Boonestaakschaal. Hij werd in 2013 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn verdienste als tekenaar van legpuzzels. In 2021 ontvingen Rob Derks, Jan van Haasteren en Dick Heins de P. Hans Frankfurther Prijs, voor hun bijdragen aan de Nederlandse stripcultuur en voor hun rol als inspirator van striptekenaars en illustratoren. Jan van Haasteren was in september 2016 gastredacteur van de tweede editie van de StripGlossy. In oktober 2017 verscheen het leesboek Jan van Haasteren: Van Striptekenaar tot Puzzelfenomeen. Perry reisde af naar Bergen te Noord-Holland waar hij de zeer vriendelijke Jan van Haasteren sprak vanwege een interview voor de internetsite.

 

001.Hoe is de liefde voor strips bij u ontstaan?

       Omdat ik nog niet kon lezen, bekeek ik als kind de plaatjes van de strip Popeye in de krant. Zo is mijn liefde voor strips denk ik ontstaan. Ik had een

       abonnement op Tom Poes Weekblad die van 1947 tot en met 1951 bestond. Het was een stripweekblad van de Toonder Studio’s met strips als Eric

       de Noorman, De zwarte hertog, De Moorse tovenaar en Detective Kommer. Van ons gezin was ik de enige stripfanaat.

002.Op welk moment uit uw carrière bent u tot nu toe het meest trots en/of bewaart u de beste herinneringen? 

       Met de strip Baron van Tast ben ik in 1972 begonnen. De laatste pagina was altijd één afbeelding. Hier was altijd zoveel in te zien. Een fan van de

       strip vond dat zo leuk, die vroeg of ik daar niet meer mee kon. Toen heb ik een poster - formaat van Baron van Tast gemaakt wat opgehangen kon

       worden aan de muur waarnaar alleen gekeken kon worden (de Bokma Cirtoenjenever poster, red.). Dit noem ik dan ook een ‘kijkplaat’. Daar ben ik

       toch wel erg trots op, omdat het een beetje de voorloper van de puzzels is waar ook zoveel in gebeurt. In 2006 werd ik onderscheiden met de

       Bulletje & Boonestaakschaal en in 2013 werd ik benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Dat vond ik toch een hele grote eer. Ridder in de

       Orde van Oranje-Nassau werd ik benoemd vanwege de puzzels.

003.Kunt u zowel een overeenkomst als groot verschil noemen tussen u zelf en de Baron uit de strip Baron van Tast?

       Ik zie mezelf er totaal niet in. Dat heb ik bij geen van de stripfiguren die ik teken. Wel is er een specifieke manier van acteren bij al mijn stripfiguren.

       Dat je kan zien dat het van mijn hand is. Ik zie het meer alsof ik in de bioscoop naar een film kijk.

004.Wat is prettiger: een strip van iemand overnemen (zoals Ketelbinkie van Wim Meuldijk) of een strip helemaal blijvend tekenen (Baron van

       Tast)?

       De strip Baron van Tast had ik graag doorgetekend. Uiteindelijk heb ik hier van 1972 tot en met 2016 aan gewerkt. Maar een eigen strip is fijner. Het

       is leuk en je hebt vrijheid. Wanneer je een strip overneemt van iemand ben je veel meer beperkt. De figuur moet dan hetzelfde zijn als hoe je

       voorganger hem tekende. Ik noem het altijd ‘in iemand anders jasje tekenen’.

005.Hoe is de samenwerking met de Jumbo ontstaan?

       In die tijd had ik een manager. Hij is in 1980 naar Koninklijke Jumbo gegaan en liet hun weten dat ze er slim aan zouden doen om puzzels van mij te

       gaan verkopen. Daarvoor was er namelijk al een puzzel van mij uitgegeven door het Duitse bedrijf, Ravensburger. Maar Jumbo had hier eerst geen

       interesse in, aangezien zoiets compleet nieuw in Nederland was. Mijn manager is later toch terug gegaan naar ze en drong er dit keer wat meer op

       aan. Toen besloot Jumbo om toch maar het risico te nemen. Uiteindelijk verscheen in 1981 mijn eerste puzzel via Jumbo. De Franse Jean-Jacques

       Loup (bekend als Loup) en de Argentijnse Guillermo Mordillo zijn wat hun puzzels betreft wel voorbeelden voor mij geweest. Het publiek wilde meer

       en meer, maar zo snel werken kon ik in 2013 niet meer als bij de start in 1981. Toen ontstond het idee voor een Studio. Tekenaars vinden was nog

       heel lastig. Maar ik ben heel blij met Rob Derks en Dick Heins die er vanaf het begin bij zijn. Ik ken ze allebei ook al heel lang en ze betekenen heel

       veel voor mij.

006.Wat kunnen we in de toekomst nog van u verwachten?

       Van eind mei 2023 tot en met begin 2024 is de tentoonstelling Alle gekheid op een stukje! 10 jaar Studio Jan van Haasteren in het Stadsmuseum in

       Harderwijk te Gelderland te zien. Verder blijf ik gewoon werken aan de Jan van Haasteren puzzels.

 

Kijk voor meer informatie over de tentoonstelling op https://www.stadsmuseum-harderwijk.nl/tentoonstellingen/alle-gekheid-op-een-stukje/.

 

Fotograaf: Bert Rietberg - Amsterdam

Interview: Perry Krootjes