EXCLUSIEF!!!!

JAN DE BONT

De op 22 Oktober 1943 in Woensel (een deel van de gemeente Eindhoven) te Noord-Brabant geboren Jan de Bont begon zijn carrière als cameraman. Tussen 1965 en 1970 filmde hij voor hoofdzakelijk korte films. In 1965 was dit ‘Ik kom wat later naar Madra’, terwijl Jan in 1966 aan ‘Body and Soul’, ‘De Minder gelukkige terugkeer van Joszef Katus naar het land van Rembrandt’ en ‘Bah, september’ mee werkte. Hij was in 1967 cameraman voor ‘Lichaam en ziel 2’ en ‘Paranoia’ en filmde in 1969 ‘Carna’, ‘Baby in de boom’, ‘Drop-out’ en het Duitse ‘De blanke Slavin’. In 1970 maakte Jan voor het eerst kennis met regisseur Paul Verhoeven met wie hij de korte film ‘De worstelaar’ maakte. Datzelfde jaar filmde hij ook ‘Een winterliefde’ en was als camera operator verantwoordelijk bij ‘Joop slaat weer toe’.

Met de licht pornografische film ‘Blue Movie’ maakte Jan in 1971 zijn commerciële debuut als cameraman. Ook werkte hij dit jaar weer samen Paul Verhoeven, nu aan de film ‘Wat zien ik’. In 1972 werkte Jan mee aan de Nederlandse film ‘Kapsalon’ en de Portugese film‘Joao en het mes’. Hij was in 1973 betrokken bij de korte film ‘De blinde Fotograaf’, werkte met Paul Verhoeven samen aan ‘Turks fruit’ en filmde dat jaar ook ‘The Family’. Jan was in 1974 betrokken bij de korte tv-film ‘Pas de deux’ en filmde een aantal scènes van de film ‘Dakota’ die uiteindelijk niet in de film terecht kwamen. In 1975 was er wederom om samenwerking met Paul Verhoeven. Ditmaal ging het om de film ‘Keetje Tippel’. Verder filmde Jan in dat jaar ook voor ‘De laatste trein’. In 1976 filmde hij nog ‘Max Havelaar’ om vervolgens datzelfde jaar nog naar Amerika te emigreren.

Jan filmde in 1978 de documentaire ‘Speed Fever’ en was in 1981 betrokken bij de films ‘Private Lessons’ en ‘Roar’. Bij laatst genoemde film werd hij op de set aangevallen door een leeuw. Als cameraman was Jan in 1982 betrokken bij ‘Breach of Contract’ en ‘I’m Dancing as Fast as I Can’. In 1983 werkte hij mee aan de film ‘Night Warning’, maakte met Paul Verhoeven ‘De vierde man’ (dat tot op heden zijn laatste film in Nederland is) en was verder betrokken bij ‘Cujo’, ‘All the Right Moves’ en de TV-Film ‘Sadat’. Jan was in 1984 gedeeltelijk betrokken bij de film ‘American Dreamer’ en filmde in 1985 de tv-film ‘Heart of a Champion: The Ray Mancini Story’, wederom een film met Paul Verhoeven namelijk ‘Flesh & Blood’, filmde voor de muziekvideo ‘Madonna Live: The Virgin Tour’ de introductiescène, was nog de cameraman van de film ‘The Jewel of the Nile’ en als extra cameraman bij de film ‘Mischief’. In 1986 filmde hij de films ‘The Clan of the Cave Bear’ en ‘Ruthless People’, terwijl hij in 1987 cameraman was bij ‘Who’s That Girl’ en ‘Leonard Part 6’. Jan was in 1988 cameraman van de film ‘Die Hard’ en filmde in 1989 ‘Bert Rigby, You’re a Fool’ en ‘Black Rain’. Hij filmde in 1990 voor ‘The Hunt for Red October’, de tv-film ‘Parker Kane’ en ‘Flatliners’ en is sinds datzelfde jaar lid van de ASC (Nederlandse vertaling is Amerikaanse Vereniging van Cameramannen). In 1992 was Jan de cameraman voor de films ‘Shining Through’, ‘Basic Instinct’ en ‘Lethal Weapon 3’. Hij had in de laatst genoemde film een heel klein rolletje als (hoe toepasselijk) een Nederlandse cameraman. Verder heeft Jan in dat jaar een aflevering gefilmd van het vierde seizoen van de tv-serie “Tales from the Crypt”. In zijn carrière als cameraman in Hollywood werkte hij met veel grote namen samen. Met regisseurs als Richard Donner, John McTiernan, Joel Schumacher en Ridley Scott. Acteurs als Kevin Bacon, Alec Baldwin, William Baldwin, Robbie Coltrane, Sean Connery, Bill Cosby, Tom Cruise, Tim Curry, Danny DeVito, Michael Douglas, James Earl Jones, Andy Garcia, Mel Gibson, Danny Glover, Louis Gosset Jr., Liam Neeson, Sam Neill, Joe Pesci, Oliver Platt, Bill Pullman, Alan Rickman, Stellan Skarsgard, Kiefer Sutherland en Bruce Willis. En met actrices als Madonna, Melanie Griffith, Daryl Hannah, Jennifer Jason Leigh, Bette Midler, Julia Roberts, Rene Russo, Sharon Stone, Marisa Tomei, Kathleen Turner en Dianne Wiest.

In 1994 besloot Jan het over een andere boeg te gooien en maakte met de film ‘Speed’ een schitterend regiedebuut. De cast bestond uit sterren als Sandra Bullock, Jeff Daniels, Dennis Hopper en Keanu Reeves. Voor zijn tweede film uit 1996 regisseerde hij Cary Elwes, Philip Seymour Hoffman, Helen Hunt en Bill Paxton in ‘Twister’. Jan regisseerde in 1997 voor de tweede keer Sandra Bullock en daarnaast Willem Dafoe en Jason Patric in ‘Speed 2: Cruise Control’. Behalve dat hij de regie van deze film voor zijn rekening nam, betekende dit project ook zijn debuut als zowel schrijver als producer. Als uitvoerend producent was Jan in 1998 betrokken bij de film ‘SLC Punk!’. In 1999 verscheen zijn vierde regiefilm, ‘The Haunting’ waar hij eveneens de uitvoerend producent van was. De cast van deze film bestond uit sterren als Liam Neeson, Lili Taylor, Owen Wilson en Catherine Zeta-Jones. Jan was in 2002 als producent betrokken bij de films ‘Minority Report’ en ‘Equilibrium’. Zijn vijfde en tevens meest recente regiefilm dateert uit 2003, ‘Lara Croft Tomb Raider: The Cradle of Life’. Hierin waren Gerard Butler en Angelina Jolie te zien en behalve de regie van de film, ontwierp hij ook de openingscredits. Hierna was Jan in hetzelfde jaar ook nog uitvoerend producent van de film ‘Thoughtcrimes’. In 2012 was hij de uitvoerend producent van de film ‘The Paperboy’, terwijl Jan de cameraman was bij de film ‘Nema aviona za Zagreb’. Hij werd in 1995 genomineerd voor een Saturn Award in de categorie Beste Regisseur voor de film ‘Speed’. Jan de Bont is een erg druk bezet man, maar voor Perry van Moov.nl maakte hij graag tijd vrij.

 

001.Waarom bent u eigenlijk naar Amerika geëmigreerd?
       Voordat ik me er in 1976 definitief vestigde was ik er al een paar keer heen geweest. Ik vond het er geweldig en dan met

       name de filmindustrie. Na een mooie carrière te hebben gehad in Nederland en Europa en na al die tijd van het kijken

       naar Amerikaanse films, wilde ik er erg graag zelf deel van uit gaan maken. In die tijd was Hollywood namelijk de

       plaats waar magie en avontuur ontstonden.
002.Wat is uw favoriete CD en waarom?
       Het is erg lastig om er eentje te noemen, maar aan de CD ‘Harvest’ van Neil Young bewaar ik toch erg goede

       herinneringen. Toen ik jong was heb ik veel videoclips van bekende sterren gemaakt. Hiervoor reisde ik de hele wereld
       over en dit ging allemaal in opdracht van de Duitse televisie. Een van die reizen was een soloshow in 1972 van de      

       zanger Neil Young door Canada. Ik heb hem toen aardig goed leren kennen. We waren enkel samen op het podium. Hij
       als enige muzikant en ik filmde hem met mijn handcamera. De meeste nummers staan op de CD ‘Harvest’, dus ik denk

       dat ik daarom nog zoveel van die CD houd.
003.Wat is uw favoriete nummer?
       Een favoriet nummer heb ik niet echt. Ik hou er nog steeds van om naar de ‘bekende’ rock and roll-nummers uit de jaren

       60 en 70 te luisteren. Maar ik luister ook soms naar moderne muziek, naar jazz en klassiek.
004.Draait u wel eens muziek vlak voor de opnames?
       Na een lange dag hou ik er van om muziek lekker hard in de auto op te hebben staan. Daar word ik heerlijk rustig van.

       Alle drukke werkzaamheden van het filmen van die dag kan ik er door achter me laten. Daarbij helpt het me ook om op

       te laden voor de nieuw opnamendag met nieuwe scènes die moeilijk uit zullen pakken.
005.Hoe belangrijk is muziek in uw leven?
       Muziek is altijd erg belangrijk in mijn leven geweest en het is iets waar ik erg van hou. Maar soms hou ik erg van stilte.

       Wanneer ik met mijn gezin op vakantie ga, kies ik er liever voor om naar het geluid van de natuur en soms de locale

       muziek te luisteren. Aangezien er altijd zoveel muziek in mijn films en leven is, is het juist erg prettig om tijden te

       hebben zonder muziek. Dan kan ik daarna de muziek weer extra waarderen.
006.Hoe belangrijk is muziek in uw films voor u?
       Muziek is een heel belangrijk element voor films. Al bij het schrijven van een filmscript gebruik ik klassieke muziek. Dit

       verzacht mijn stemming en leidt me niet af. Wanneer ik in een vreemd land aan het filmen ben probeer ik zo veel
       mogelijk naar de locale muziek te luisteren daar. Zodoende kan ik ontdekken of het iets is voor de film waar ik op dat

       moment aan werk. Het is ook een erg belangrijk deel van het verhaal vertellen en het ondersteunen daarvan. Muziek kan

       je in de stemming brengen voor een bepaalde scène. Ook kan je het publiek klaar maken voor een grote actie scène of

       een dramatisch of emotioneel moment. Het begint allemaal met het vinden van de juiste componist. Dit is net zo
       belangrijk als het casten van de juiste hoofdrolspeler, aangezien de muziek een soortgelijke rol speelt. Na zoveel jaar in

       het vak weet je wel welke componist het meest geschikt voor de klus is en zich er voor de volle honderd procent voor wil

       geven. De filmmuziek kan compleet tegenvallen als de componist niet in het verhaal gelooft of als hij zijn muziek

       belangrijker vindt. Wanneer al de elementen van een film niet goed overeenkomen, dan heb je een fout gemaakt.
007.Wie is uw favoriete zanger/zangeres en/of groep?
       Ik hou nog steeds erg van de muziek van U2 en vind hun zanger Bono geweldig.
008.Wat is uw favoriete sport? En beoefent u zelf ook een sport?
       Zelf doe ik graag aan basketbal en ben een grote fan van de LA Lakers. Maar ik hou ook van schoolbasketbal. Daarnaast

       zal ik nooit een wedstrijd missen van het WK-voetbal.
009.Sinds 2004 wordt u gelinkt aan de film ‘Meg’ en sinds 2007 aan ‘Stopping Power’. Hoe staat het met deze twee

       films?
       De film industrie is zoals vele anderen bedrijven in problemen. Op het moment is het heel moeilijk om aan geld voor

       films te komen. En het beetje geld dat er is, is voor de films die in de zomervakantie uitgebracht worden. Dit zijn
       meestal films gebaseerd op stripverhalen of komedies. Een hoop andere films worden vervolgens aan de kant geschoven.

       De laatste paar jaar heb ik aan twee films gewerkt waarvan de productie maatschappij geld verloor of bankroet ging. Zo

       werkte ik aan ‘Meg’ voor een lange tijd. Ik hou echt van dat project en om eerlijk te zijn hoop ik dat die film ooit nog

       eens gemaakt kan worden. Het bedrijf dat de rechten bezat van ‘Meg’ was New Line. Zij zijn echter bankroet gegaan,

       juist op het moment toen we wilde beginnen met de productie van de film. Altijd wanneer zoiets gebeurt moet er naar

       een nieuwe productiemaatschappij gezocht worden. Het project moet dan wachten, soms voor onbepaalde tijd. ‘Stopping

       Power’ speelde zich af in Berlijn te Duitsland en werd gestopt omdat de Duitse producers van de film bankroet gingen.

       Dit gebeurde juist toen we begonnen waren met filmen. Heel zonde, want het was een heel goed verhaal. We hadden een

       grote cast en de film kon erg commercieel worden. Wanneer zoiets echter gebeurt kan je hier niets aan doen, aangezien
       de productie maatschappij de eigenaar is van de film. Het is natuurlijk erg vervelend en deprimerend, maar het overkomt

       een heleboel regisseurs momenteel.
010.U gaat een tv-serie maken van de boeken van de Belgische Georges Simenon?
       Al geruime tijd ben ik daar mee bezig en ik hoop van harte dat het allemaal lukt. Zijn verhalen, die ik me nog goed kan

       herinneren uit mijn jeugd, zijn erg algemeen, actueel en erg modern. Om aan de rechten van zijn verhalen te komen is erg

       gecompliceerd. Maar ik hoop dat de Duitse en Nederlandse bedrijven dat snel op zullen lossen.
011.‘De vierde man’ uit 1983 (32 jaar geleden) is uw meest recente film die u in Nederland heeft opgenomen (als

       cameraman). Zou u, nu u regisseur bent, in Nederland een film willen regisseren?
       Een avondvullende Nederlands gesproken film lijkt mij geen goed idee aangezien ik al te lang weg ben uit Nederland om

       me zeker te voelen in de hedendaagse Nederlandse taal. Er zijn hierin zo veel veranderingen gekomen in de loop der
       jaren. Voor iemand die er woont is dat lastig om te zien, maar als je al zo lang weg bent als ik zijn die veranderingen erg

       groot. Wanneer ik dan eens een bezoek aan Nederland breng, is dat voor mij niet genoeg reden om de taal weer te

       spreken. Maar als een film me echter voor een paar scènes naar Nederland zou brengen zou ik dat geweldig vinden.
012.Wie uit uw tijd als cameraman was het prettigst om mee te werken?
       Om eerlijk te zijn heb ik erg veel geluk gehad om in mijn carrière als cameraman met zo veel verschillende en tevens

       getalenteerde regisseurs te mogen werken. Als cameraman moet je begrijpen wat iedere regisseur wil en dat ook

       respecteren. Wanneer je dat niet doet, zal het nooit een goed project worden. Met Paul Verhoeven heb ik in Nederland

       gewerkt aan de films ‘Wat zien ik’, ‘Turks fruit’, ‘Keetje Tippel’ en ‘De vierde man’ en verder werkte we samen aan de

       Internationale films ‘Flesh & Blood’ en ‘Basic Instinct’. Al sinds jaar en dag staat hij boven aan mijn lijstje met als

       meest favoriete regisseur. Maar ook met Ridley Scott van ‘Black Rain’ heb ik een goede vriendschap opgebouwd. Wat ik

       erg fijn vind is als regisseurs goed voorbereid op de set komen en weten wat ze willen. Zodoende kunnen ze hun ideeën

       over een scène goed overbrengen. En goed voorbereid zijn, is een hoop werk. Er zijn ook regisseurs die een beetje lui

       zijn, die zien wel wat er gebeurt. Soms werkt dat en soms niet. De film ‘Shining Through’ was bijvoorbeeld gebaseerd

       op het boek van de schrijfster Susan Isaacs die door David Seltzer bewerkt werd tot een filmscript. Daarnaast was David

       ook de regisseur van de film. Hij was echter zo gefixeerd op wat hij zelf had geschreven, dat hij niet door had
       dat er enorm veel dubbel in het verhaal stond.
013.Op welke film van u bent het meest trots en/of bewaart u de beste herinneringen?
       Als cameraman ben ik erg trots op ‘De vierde man’ uit 1983. Het was een geweldige tijd om aan die film te werken. Ik

       vond het erg spannend om met een stijl aan te komen dat de film in een dramatische manier zou veranderen. Het was een

       strijd met Rob (Houwer, de producer). Paul (Verhoeven, de regisseur) en ik hielden echter vol, wonnen uiteindelijk en de

       film werd geweldig. Maar ook aan de films ‘Keetje Tippel’ uit 1975 en ‘Max Havelaar’ uit 1976 bewaar ik goede

       herinneringen. Verder hou ik erg van ‘Die Hard’ uit 1988, ‘Black Rain’ uit 1989 en ‘The Hunt for Red October’ en

       ‘Flatliners’, beiden uit 1990. Dit komt omdat ze allemaal op visueel gebied iets nieuw en origineel aan het verhaal

       toevoegde wat erg gedurfd was voor die tijd. Er was niets volgens de regels in fotografisch opzicht in welk van deze

       films dan ook. Het was een uitdaging voor me om te doen, maar daar hou ik juist het meeste van. Als regisseur ben ik het

       meest trots op mijn film ‘Twister’ uit 1996.
014.‘Turks fruit’ betekende de doorbraak in Nederland van Rutger Hauer, Monique van de Ven en Paul Verhoeven.

       Hoe kijkt u zelf terug op deze film?
       ‘Turks fruit’ heeft bewezen dat er veel talent in Nederland is, zowel voor als achter de schermen. Om al die diverse      

       talenten bij elkaar te hebben die zo goed mogelijk het verhaal wilde vertellen was een unieke gelegenheid. De film liet

       ook ziet dat er succesvolle films in Nederland gemaakt konden worden. Ook heeft ‘Turks fruit’ geholpen om Nederland

       om de wereldkaart van de filmindustrie te zetten. Mensen van over heel de wereld keken ernaar en waren er van onder de

       indruk.
015.Je hoort wel eens dat de filmwereld vrij oppervlakkig is. Bent u het hiermee eens?
       Het regisseren van een film kan je het beste vergelijken met een huwelijk, maar dan verkort en heel erg intensief. De

       problemen en vreugde die je in een relatie ondervindt, kom je ook tegen tijdens het maken van een film. Alles gebeurt

       dan echter in hoge snelheid. Om rustig aan te doen of medelijden te hebben met iemand is geen tijd. De leuke momenten

       tijdens het filmen duren vaak niet langer dan een dag, aangezien de volgende dag weer erg intensief is. Wanneer een film

       dan eenmaal klaar is (soms na een jaar of zelfs langer), lijkt de vriendschap die ontstaan is tijdens het filmen ook over.

       Beide partijen gaan dan naar een nieuwe filmset waar nieuwe vriendschappen ontstaan. Gelukkig zijn er ook mensen bij

       die na het filmen nog goede vrienden blijven, zoals bijvoorbeeld Paul Verhoeven in mijn geval. Over het algemeen lijkt

       de vriendschap in de filmindustrie erg oppervlakkig. Dit komt omdat medewerkers van een film voor jaren uit je leven

       kunnen verdwijnen voordat je ze weer eens ziet. Dat kan komen doordat iemand in het buitenland werkt of op erg

       afgelegen locaties.
016.In hoeverre is het een voordeel als regisseur dat u zelf cameraman bent geweest?
       Het meest belangrijke is dat niemand je daar iets over hoeft uit te leggen. Wat nodig is voor een scène op technisch

       gebied, hoe lang het duurt eer het licht geregeld is, hoe de camera zich zal bewegen enz. Ik weet dat zelf ook allemaal

       door mijn verleden als cameraman. Veel regisseurs hebben geen idee hoe dat in zijn werk gaat en laten het allemaal maar

       aan de cameraman over. Het is erg makkelijk voor mij om met de cameramannen te werken, omdat ik begrijp tegen

       welke problemen ze op kunnen lopen. Daarbij kan ik hem helpen als hij vragen heeft of hulp nodig heeft. Ik ben erg

       makkelijk in het delen van mijn ervaringen met andere mensen. Iedereen moet leren namelijk, dat moest ik zelf ook.
017.De werkverhouding tussen regisseur en de spelers is bekend. Maar hoe zit dit met die van cameraman en de

       spelers?
       Als cameraman heb je een erg speciale band met de spelers aangezien hij vaak de enigste persoon is tussen de acteur en

       wat er op het grote scherm komt. Het is erg belangrijk dat de spelers hem of haar kunnen vertrouwen en dat ze er in de

       film uiteindelijk goed uit komen te zien. Iedere acteur is tot op zekere hoogte ijdel en ze willen er natuurlijk allemaal

       goed uit zien. Ook niet als het 04.00 uur ’s nachts is. Ze voelen zich dan meer op hun gemak waardoor ze
       zich beter kunnen concentreren op hun acteren. Ik haat het als spelers op een manier gefilmd worden dat ze er slecht uit

       zien, want dat leidt ze weer van hun spel af. Dat gebeurt vrij regelmatig en het is vaak de onervarenheid of luiheid van de

       cameraman. Het helpt een heleboel als een regisseur hiervan op de hoogte is. Dan is het veel makkelijker om met de

       spelers om te gaan.
018.Heeft u vandaag de dag nog steeds contact met Nederlandse collega’s van vroeger?
       Jazeker, ik heb nog steeds met veel mensen met wie ik in Nederland gewerkt heb contact. Met name Paul (Verhoeven)

       die dicht bij me in Los Angeles woont. Ook Monique (van de Ven, tevens de ex-vrouw van Jan) en haar familie spreek ik
       regelmatig. Daarnaast heb ik nog steeds met Jeroen (Krabbe) en Renee (Soutendijk) contact. Een stuk minder spreek ik

       met Rutger (Hauer) aangezien hij heel veel reist voor zijn werk, maar ik mag hem nog steeds erg graag. Uiteraard heb ik

       zeer regelmatig contact met mijn broer Peter en hij is ook diegene die me op de hoogte houdt van wat er in de

       Nederlandse Filmindustrie gebeurt. Ik hou er nog steeds erg van om Nederland te bezoeken en heb enkel goede

       herinneringen aan het land. Persoonlijk denk ik dat het feit dat ik in Nederland ben opgegroeid, me erg heeft geholpen

       met mijn visie over heel de wereld. Het lijkt me geen goed idee om weer met acteurs als Jeroen en Rutger en met actrices

       als Monique en Renee te werken. Wel ben ik erg trots op het feit dat ik ooit deel van hun levens heb uitgemaakt. Ook zou

       ik ze allemaal heel graag weer willen zien en herinneringen ophalen van vroeger. Maar ik denk niet dat je een

       succesvolle periode kan kopiëren, dat was toen. Die tijd was zo uniek, dat moeten we houden zo. Werken met Paul is

       altijd naar tevredenheid verlopen. We hadden zowel begrip als respect voor het talent van elkaar.

019.Wat kunnen we op showbizzgebied in de toekomst nog van u verwachten?
       Er zijn wel projecten waar ik aan werk, maar hier mag ik helaas nog niets over zeggen aangezien het nog niet geheel rond is.

Interview: Perry Krootjes