HANS CROISET

 

De op 15 Oktober 1935 in Amsterdam te Noord-Holland geboren Hans Croiset is de zoon van acteur en regisseur Max Croiset en actrice Jeanne Verstraete. Hij is de twee jaar oudere broer van acteur Jules Croiset. In 1953 maakte Hans Croiset zijn theaterdebuut in het toneelstuk De getemde feeks. Hij werkte in 1970 wederom aan dit stuk, maar nu enkel als regisseur. Tussen 1954 en 1957 was Hans Croiset te zien in de theaterproducties De begrafenis, Assepoester in Wallstreet, De merkwaardige meneer Pennypacker, Fanny, Thee en sympathie, Een bruid in de morgen, De ware vriend, Krik krak, Op hoop van zegen, De wals van de toreadors en Het kind van de rekening. In 1957 verleende hij zijn medewerking aan het hoorspel Der Staten rechterhand. Hans Croiset was van 1958 tot en met 1959 te bewonderen in de toneelstukken De vogelverschrikker, Niets mee te maken, Lysistrata; of De vrouwenstaking en Toneel op het kasteel.

 

Tussen 1960 en 1968 speelde hij rollen in de theaterproducties Speels gemin, speels gewin, Mijnheer gaat op jacht, Een midzomernachtsdroom, Andorra, Het leven van Galilei, De botteriken, Het sprookje van de wolf, Sprookjes uit New York, Pasen, Het verhaal van de dierentuin, De dood van Bessie Smith, Saint Joan en Eindeloze liefde. Hans Croiset speelde, vertaalde en regisseerde het toneelstuk Le Balcon. De theaterproductie De negers vertaalde en regisseerde hij enkel. In 1984 werkte hij wederom aan deze voorstelling en was dit keer enkel verantwoordelijk voor de vertaling. Hans Croiset regisseerde de toneelstukken Stenen jungle, Uburleske (Ubu Roi), Kabaal in Chioggia, Trommelen in de nacht, De belofte, Dodendans, Driekoningenavond of Wat u maar wilt en Venus op Mars. Hij speelde en bewerkte in de theaterproductie De schuchtere aan het hof. De toneelstukken De avonturen van de brave soldaat Svejk en George Dandin bewerkte en regisseerde Hans Croiset. Hij speelde en regisseerde de theaterproducties De heilige Johanna van de slachthuizen en Spoken. In het toneelstuk Macbird speelde Hans Croiset niet alleen, hij was ook verantwoordelijk voor het decorontwerp en de regie. Samen met Adrian Brine regisseerde hij de theaterproducties Hendrik IV – deel 1 & 2. Hans Croiset was bij het toneelstuk Troilus en Cressida verantwoordelijk voor het decorontwerp en de regie. Van 1962 tot en met 1963 regisseerde hij het vierde seizoen van de tv-serie “Swiebertje”. Hans Croiset verleende in 1964 zijn medewerking aan de hoorspelen Dodendans en Het lange kerstdiner. Tussen 1963 en 1965 had hij rollen in de tv-films ‘Niets dan de waarheid’, ‘Romeo & Julia’ en ‘Andorra’. Hans Croiset speelde in 1966 de rol van Ryder in de tv-film ‘Ryder gaat naar huis’.

 

In 1973 richtte hij theatergezelschap Publiekstheater op. Van 1973 tot en met 1979 was Hans Croiset te zien in de theaterproducties Schuld en boete, Documentaire 1940 – 1945 (Herdenking 4 mei), ’n Meeuw, List en liefde en Antigone. Laatst genoemde speelde hij ook nog eens in 1981. Hans Croiset regisseerde tussen 1970 en 1978 de toneelstukken Het leven van Galilei, Driekoningenavond of Alles mag, Nachtasiel, Droom van een midzomernacht, Het onderzoek (Fragmenten), De goede mens van Sezuan, Macbeth, De opgaande zon, De Kaukasische krijtkring, Platonow en Oidipous. In 1971 was hij verantwoordelijk voor de regie en met Ernie Damen voor het decorontwerp voor de theaterproducties 2x Woyzeck; eerste versie & tweede versie. In de tweede versie speelde Hans Croiset zelf ook mee. Hij bewerkte en regisseerde het toneelstuk Hedda Gabler. De theaterproductie Georges Dandin vertaalde Hans Croiset. Samen met Chiem van Houweninge regisseerde hij het toneelstuk De Hollandse ronselaar. Hans Croiset was verantwoordelijk voor de bewerking van de theaterproductie Het koffiehuis die hij samen met Bob Logger regisseerde. Behalve dat Hans Croiset in het toneelstuk Iwanow speelde, regisseerde hij deze ook. In de jaren 70 regisseerde Hans Croiset tot twee keer toe de theaterproductie Koning Lear, terwijl hij in de jaren 90 er zelf in speelde. Hans Croiset regisseerde in de jaren 70 het toneelstuk Hamlet, terwijl hij er in de jaren 80 zelf in speelde. In de jaren 70 regisseerde Hans Croiset de theaterproductie Drie zusters, terwijl hij die in 2007 samen met Karina Kroft regisseerde en er in 2012 enkel in speelde. Hans Croiset regisseerde in de jaren 70 samen met Laurens Spoor het toneelstuk Lucifer, terwijl hij diezelfde voorstelling in 2001 in zijn eentje regisseerde. In de jaren 70 was Hans Croiset ook op tv en in de film te zien. Zo speelde hij de rol van Theo Speer in de film ‘Flanagan’, de minister in de film ‘De mantel der liefde’ en Meneer Pinksterblom in de tv-serie “Erik of het klein insectenboek” uit 1979. Verder had Hans Croiset rollen in de films ‘De inbreker’ en ‘Grijpstra & de Gier’ uit 1979 en de tv-film ‘Het huis aan de gracht’.

 

Tussen 1983 en 1985 had hij rollen in de theaterproducties De weerstaanbare opkomst van Arturo Ui en De ingebeelde ziekte. Hans Croiset werd in 1986 aangesteld om een nieuw toneelgezelschap vorm te geven, Het Nationale Toneel. In 1987 fuseerde het theatergezelschap Publiekstheater met de Toneelgroep Centrum tot het nieuwe gezelschap Toneelgroep Amsterdam. Hij was tussen 1987 en 1989 te zien in de toneelstukken Lange dagreis naar de nacht, Hebriana en Professor Bernhardi. Van 1980 tot en met 1989 regisseerde Hans Croiset de theaterproducties Rotter, Antonius en Cleopatra, Groot en klein, Naar Damaskus, Het spaarvarken, Mephisto, Amphitryon, Faëton, Gijsbrecht van Aemstel en De tijd en het vertrek. Behalve dat hij in het toneelstuk Dona Rosita of De taal der bloemen speelde, regisseerde hij deze ook. Hans Croiset bewerkte en regisseerde de theaterproducties Faust I & II. In de jaren 80 regisseerde hij het toneelstuk Don Carlos, terwijl hij in diezelfde voorstelling in 2005 in speelde. Hans Croiset was in 1981 te zien als Carl Fentener in de film ‘Het verboden bacchanaal’ en in 1982 als Rechter in de film ‘De stilte rond Christine M.’. Verder had hij een rol in de film ‘De witte waan’.

 

Hans Croiset was van 1991 tot en met 1999 te bewonderen in de toneelstukken Orestes, Bouwmeester Solness, De koopman van Venetië, Het onderzoek, Kleine zielen I, De witte berg, Mystiek lichaam, De onbeminden, Torquato Tasso, Stilleven en De verlossing en de opera Faust. Voor de theaterproductie De kersentuin verzorgde hij de vertaling en de regie. Hans Croiset regisseerde tussen 1990 en 1994 de toneelstukken Bezoekers, Maria Stuart, Een ideale echtgenoot, Slotkoor en Het evenwicht. In 1996 regisseerde hij de opera Don Carlo. Hans Croiset regisseerde de theaterproductie Moortje en was samen met Hanneke Reiziger verantwoordelijk voor de bewerking van het stuk. Het toneelstuk De Perzen schreef en regisseerde Hans Croiset. Hij bewerkte en regisseerde de theaterproducties Jozef in Dothan en Trijntje Cornelis. Samen met Cox Habbema regisseerde hij het toneelstuk Leeuwendalers/Een Vondelcommentaar. Hans Croiset speelde en regisseerde in de theaterproductie Jefta of Semitische liefdes. In 1996 richtte hij samen met Ronald Klamer Het Toneel Speelt op. Hans Croiset vertolkte de rollen van Dokter in de film ‘Romeo’ en Duvekot in de film ‘Wildgroei’. Verder had hij rollen in de tv-film ‘Off Mineur’ en de film ‘Advocaat van de Hanen’.

 

Hans Croiset had van 2000 tot en met 2016 rollen in de toneelstukken Vertrek/terugkeer, Onder onze ogen, King Lear, Beneden de rivieren, Van Gogh, Het licht in de ogen, Schuld en boete, The Power of Yes, Bruidegom Basterds, De Wannseeconferentie, Broederschap, Het onderzoek en De vader. De theaterproducties Dood van een handelsreiziger en Oresteia bewerkte en regisseerde hij. Hans Croiset regisseerde het toneelstuk Jozef in Egypte die hij samen met Laurens Spoor bewerkte. De theaterproducties One Flew over The Cuckoo’s Nest en Moeder Courage regisseerde Hans Croiset. Sinds 2007 is hij ook actief als auteur. Zo verscheen dat jaar zijn autobiografieboek, Badhuisweg. In 2010 verscheen zijn tweede boek, Lucifer onder de Linden, gevolgd door in 2013 zijn derde en meest recente boek, Lente in Praag. Hans Croiset was te zien als Simon in de tv-film ‘Gebroken rood’, als de vader in de film ‘Guernsey’, als Alfons Teeuwe in de tv-serie “Parels & zwijnen”, als Bob in de tv-film ‘Bon Voyage’, was als Herman te zien in de film ‘De Held’ en speelde in het tweede en derde seizoen van de tv-serie “Dokter Deen” de rol van Hans Hazelbag. Verder werkte hij ook mee aan de films ‘Majesteit’, ‘Süskind’, ‘Alleen maar nette mensen’, ‘Koning van Katoren’, ‘Een echte Vermeer’ en ‘De Zaak Menten’ en de tv-film ‘Flikken Maastricht: De overloper’. In 2006 verzorgde Hans Croiset de stem van Ozzie de Buidelrat in de animatiefilm ‘Over the Hedge’.

 

Hij had in 1977 een rol in de Engelstalige film ‘A Bridge Too Far’ en gastrollen in de Duitse tv-series “Schwarz Rot Gold” en “Peter Strohm”. Verder was Hans Croiset te zien in de korte tv-films ‘Gevoel voor recht’, ‘Ongenade’ en ‘Divina Gloria’ en de korte films ‘Ballast’ en ‘AchterRuit’. Gastrollen had hij in tv-series als “Bas Boterbloem”, “Arthur en Eva”, “De beslagen spiegel”, “Recht voor z’n Raab”, “Oud geld”, “Oh oh Den Haag”, “Russen”, “Wilhelmina”, “Enneagram”, “Fashion Planet”, “Moordvrouw”, “De Affaire”, “Heer & Meester” en “Brussel”. In 1977 werd Hans Croiset onderscheiden met het Ridderschap in de Orde van Oranje-Nassau. Hij won in 1980 de Louis d’Or voor zijn rol in het toneelstuk Antigone. In 1993 won Hans Croiset de Joost van den Vondelprijs en in 1994 de Prijs van de Kritiek. Hij won in 2004 de VSCD Oeuvreprijs. In 2012 werd Hans Croiset onderscheiden met het Ridderschap in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij won in 2017 voor de tweede keer de Louis d’Or. Dit keer voor zijn rol in het toneelstuk De Vader. Perry van Moov.nl reisde af naar Breukelen waar hij de zeer vriendelijke Hans Croiset vanwege de internetsite ging interviewen.

 

001.Wat is uw favoriete muziek en wanneer u deze meestal op?

       Wanneer ik het graag wil horen zet ik graag Die Schöpfung op. Dit is een compositie van Joseph Haydn.

002.Draait u wel eens muziek vlak voor de opnames en/of optredens?

       Nee, dat doe ik nooit. Ik concentreer me dan liever en neem altijd nog even mijn eigen teksten door. In die tijd ben ik op mezelf en wil dan ook niet

       gestoord worden door mijn tegenspelers.

003.Hoe belangrijk is muziek in uw leven?

       Een vakantie lang zonder muziek zou ik niet kunnen. Ik vind het toch wel erg prettig dat het er is. Al heel vroeg was ik met toneel bezig, dus ik had

       geen tijd om een muziekinstrument te kunnen leren bespelen. In de toneelstukken die ik heb geregisseerd heeft muziek altijd wel een belangrijke rol

       gespeeld.

004.Wie is uw favoriete zanger/zangeres en/of groep?       

       Mijn favoriete zangeres is de Oostenrijkse sopraan Gundula Janowitz.

005.Met wie zou u wel eens een duet willen zingen?       

       Ook in dat geval ga ik voor Gundula Janowitz. Maar dat zal niet gaan. Behalve dat zij met haar 80 jaar al aardig op leeftijd is, kan ik zelf totaal niet

       zingen.

006.Wat is uw favoriete sport? En beoefent u zelf ook een sport?

       Voordat ik met het toneel begon deed ik aan atletiek. Maar vergis je niet, toneel zelf is ook topsport. Naar schaatsen, hardlopen en de EK en WK-

       wedstrijden van het voetbal kijk ik graag.

007.U acteert in tv-series (“Parels & zwijnen” uit 2005), films (‘De Held’ uit 2016), doet theater (De Vader uit 2017), stemmenwerk (‘Over the

       Hedge’ uit 2006), regisseert voor theater (Le Balcon uit 1960), was artistiek leider, deed hoorspelen (Dodendans uit 1964) en bent schrijver

       (Lente in Praag uit 2013). Als u uit al uw werkzaamheden een keuze moet maken die u het allerliefst doet, wat zou dit dan worden?

       In dat geval ga ik voor regisseren voor theater. Theaterstukken regisseren doe ik echter niet meer omdat mij dit teveel energie is gaan kosten op mijn

       leeftijd. Wel geef ik nog altijd les op de toneelschool. Dat vind ik daarom ook zo leuk. Lesgeven lijkt wel wat op regisseren namelijk. Vaak ga ik naar

       een voorstelling dat ik heb geregisseerd van het toneelstuk kijken. Dan krijg ik gelijk de reacties van het publiek door. Uiteindelijk is de mening het

       publiek het allerbelangrijkst. Als acteur ben ik altijd wel wat nerveus voor een voorstelling. Of ik alle teksten wel onthoud en of ik alles loopjes nog

       precies weet. Je moet je tijdens de voorstelling altijd exact aan de tekst houden. Ik ben niet van het improviseren tijdens de voorstelling. Als

       toneelacteur of actrice moet je nooit denken dat je beter bent dan de schrijver. Wel bij repetities improviseer ik, maar dan ben je nog op zoek naar je

       rol. Wanneer dat eenmaal goed zit, dan is er voor improviseren geen plaats meer. Ik speel erg in mezelf en me tijdens het spelen niet zo bewust van

       het publiek. Meer ben ik bezig met wat mijn volgende regel tekst is.

008.Je hoort wel eens dat ieder personage dat een acteur of actrice speel iets van zichzelf bevat. Kunt u zowel een overeenkomst als groot

       verschil noemen qua karaktereigenschap tussen u zelf en Koning Lear die u in 2001 in het gelijknamige toneelstuk speelde?

       Alles is anders aan het personage dat je speelt. Zelfs als je jezelf moet spelen. Toch is King Lear een hoogtepunt in de carrière van een toneelacteur

       die zo mooi geschreven is door William Shakespeare. In 1973 heb Guus Hermus geregisseerd als Koning Lear bij Stichting Het Amsterdams Toneel

       en in datzelfde jaar heb ik ook nog mijn vader geregisseerd in de titelrol bij het Publiekstheater. Ik speelde in 1993 de rol van Gloucester in Koning

       Lear bij Het Nationale Toneel die toen gespeeld werd door André van den Heuvel. Zelf heb ik Koning Lear in 2001 vertolkt in de voorstelling King

       Lear bij Het Nationale Toneel. Iedere voorstelling probeer je iets nieuws te ontdekken in je rol. Je wil jezelf continu verbeteren.

009.Op welk moment uit uw carrière bent u tot nu toe het meest trots en/of bewaart u de beste herinneringen?

       In dat geval ga ik voor het toneelstuk Faust I & II uit 1985 bij Toneelgroep De Appel. Die voorstelling is prachtig geschreven door Johann Wolfgang

       von Goethe wat ik weer heb mogen bewerken. De voorstelling had niet alleen een mooi decor en prachtige kostuums. Ik mocht een geweldige cast

       regisseren die onder meer bestond uit Eric Schneider, Will van Kralingen en Trudy Labij. Acteur Guido Moor won voor zijn rol als Mephisto de Louis

       d’Or. Zelfs vanuit het buitenland kwam het publiek om de voorstelling te zien. Die productie had gewoon een totaal speciaal. Alles er aan klopte.

010.Op welke prijs en/of onderscheiding die u in uw carrière heeft gewonnen bewaart u de beste herinneringen?

       Een prijs winnen is leuk. Maar ik hecht meer waarde aan de mening van mijn vrouw en kinderen op mijn spel. Mijn vrouw Agaath (Witteman, red.) is

       theatermaakster geweest en oud-politica. Ze kan erg kritisch zijn, maar dat vind ik juist fijn. Bij iedere toneelrol helpt mijn vrouw mij met het

       bestuderen van de rol.

011.Uw ouders waren acteur & regisseur Max Croiset en actrice Jeanne Verstraete. In hoeverre lag het dan ook voor u voor de hand om zelf

       ook de theaterwereld in te stappen?

       Mijn ouders hebben mij nooit gepusht of tegen gehouden toen ik het vak in ging. Ik heb me in mijn carrière nooit benadeelt gevoeld dat ik hetzelfde

       vak beoefende als mijn vader. Zeker niet als regisseur, want mijn vader heeft maar zo’n 5 stukken geregisseerd. Je bent als professioneel met je

       werk bezig. Dus voor mijn vader en mij was het ook niet anders of vreemd dat ik hem regisseerde. Dat geldt ook voor de andere familieleden met

       wie ik heb samen gewerkt. Het zou vreselijk zijn voor de rest van de cast als je het zo gezellig met je familielid hebt. Die denken dan dat je het

       andere familielid voor trekt en dat is niet de bedoeling. Een voorstelling maak je met zijn allen. Als een familie, ondanks dat je dat eigenlijk niet van

       elkaar bent. Je moet het worden. Het is niet zo dat de juiste acteur of actrice bij de rol moet passen. De juiste rol moet bij de juiste acteur of actrice

       passen.

012.Hoe heeft u zich voorbereid op uw rol in het toneelstuk De Vader?

       Niet. Voor mijn rol van André in De Vader heb ik geen research gedaan naar alzheimer. Dat laat ik aan regisseur Gijs de Lange over. Wel vind ik dat

       het stuk al zo goed moet zijn, dat die gegevens in het stuk moeten zitten en niet er buiten.

013.Wat kunnen we qua theater, tv en/of filmgebied in de toekomst nog van u verwachten?

       Vanaf April 2018 ben ik te zien in De Oresteia bij Het Nationale Theater. Deze voorstelling gaat op Zaterdag 7 April 2018 in première, waarna we tot

       en met Zondag 3 Juni 2018 door het land touren.

 

Kijk voor meer informatie over de voorstelling De Oresteia op https://www.hnt.nl/voorstellingen/686/Het_Nationale_Theater/De_Oresteia/?gclid=CjwKCAjw7frPBRBVEiwAuDf_LVafB82zSsW3H037Q8yPRt6jowzdf0Zkbl4bGgUpfew9OmOf2V3GHhoC-8oQAvD_BwE.

 

Fotograaf: Ivo van der Bent

 

Interview: Perry Krootjes