AUS GREIDANUS SR.

 

De op 19 Februari 1950 in Amsterdam te Noord-Holland geboren Aus Greidanus sr. debuteerde in 1968 met een rol in het toneelstuk De ruiters.

 

Hij studeerde in 1971 af aan de Toneelschool in Amsterdam met de theaterproductie Schuldeisers van Strindberg ,liep stage bij de Appel in Peer Gynt van Hendrik Ibsenen en in datzelfde jaar debuteerde hij bij Toneelgroep Globe als Cleante in De Ingebeelde Zieke van Moliere. Daarna, tussen 1972 en 1974, volgden Peer Gynt, De wilde eend, Leer om Leer,  Loop toch niet zo naakt rond, De stilte aan de andere kant van de heg,  Zaterdag zondag maandag en Een Droomspel. Hij was vanaf 1975 vast verbonden aan Theatergroep De Appel. Hij debuteerde daarnaast als Nol Rieske in de tv-serie ”De koperen tuin”. Tussen 1976 en 1979 had Aus Greidanus sr. rollen in de toneelstukken De storm, De heiligen met de krakeling, Oresteia, De feeks en Op de bodem. Hij maakte zijn schrijfdebuut met de theaterproductie Fietsen naar de Hades, waar hij zelf ook in mee speelde. Het toneelstuk Zerken schreef hij samen met Peter van der Linden en Willem Wagter, terwijl hij hier zelf eveneens een rol in vertolkte.

 

In 1980 was Aus Greidanus sr. te zien in de theaterproducties Eenoog, Burgerbruiloft en Mahagonny. Hij was in 1981 te bewonderen in de film ‘Hoge hakken, echte liefde’ en de toneelstukken Candide, of Het optimisme en Koning Lear. Tussen 1982 en 1989 had Aus Greidanus sr. rollen in de theaterproducties Driekoningenavond, Victor - of De kinderen aan de macht, Vrouw in het zand, De vrek, Doctor Nero, De thuiskomst, Wachten op Godot, Een midzomernachtsdroom, De vervolging van en de moord op Jean Paul Marat opgevoerd door de verpleegden van het krankzinnigengesticht van Charenton onder regie van de heer De Sade, Amphitryon, Faëton, Ghetto, Hamlet en Antonius en Cleopatra en de poppenvoorstelling Achter op Schema. Hij was tussen 1983 en 1989 te zien in de toneelstukken Oebe Oebe de aap (deze schreef hij ook en hiervoor was hij ook verantwoordelijk voor het decorontwerp), De vorst of Eros in het depot (locatievoorstelling) (deze schreef hij samen met Hubert Fermin) Rosencrantz en Guildenstern zijn dood. Laatst genoemde regisseerde Aus Greidanus sr. eveneens. In 1985 schreef en regisseerde hij de theaterproductie De kolderzolder, terwijl hij  in 1987 en 1989 de toneelstukken bij toneelgroep Theater Oh neus en Droomspel regisseerde.

 

Hij had van 1990 tot en met 1996 rollen in de theaterproducties Prins van Homburg, Stroomopwaarts (toneel en film), Drie zusters, Ingeblikt 1, Ingeblikt 2 & 3, Trilogie van het zomerverblijf, Het chemisch huwelijk en Oidipous I & II. Tussen 1991 en 1996 regisseerde Aus Greidanus sr. de toneelstukken Moeder Courage en haar kinderen, Groot en klein, De eenzame weg, Het weerzien, een trilogie en De toneelmaker en de poppenvoorstelling De terugreis. Hij regisseerde in 1996 samen met Aram Adriaanse de theaterproductie Don Juan of de liefde voor de meetkunde. In 1997  had Aus Greidanus sr. een rol in de film ‘Karakter’ en regisseerde de toneelstukken De mensenhater en Driestuiversopera. Hij vertaalde laatst genoemde ook samen met Watze Tiesema. In 1998 had Aus Greidanus Sr. hij een rol in de theaterproductie Toen gij naakt en bloot waart en regisseerde hij het toneelstuk Ritter, Dene, Voss. Aus Greidanus sr. werd in 1999.artistiek leider van Toneelgroep De Appel. Hij speelde de knecht in de theaterproductie De knecht van twee meesters. Deze voorstelling regisseerde hij eveneens. Verder regisseerde Aus Greidanus sr. het toneelstuk Macbeth.

 

In 2000 was Aus Greidanus sr. te zien als Coach in de film ‘De zwarte meteoor’, verleende zijn stem aan het personage van Capt. Joseph Korso in de animatiefilm ‘Titan A.E.’, vertaalde en regisseerde het toneelstuk Minetti. Hij had in 2003 en 2004 rollen in de theaterproducties Beroerd en de Theatermarathon 12 uur Tantalus. Laatst genoemde bewerkte hij eveneens samen met Jules Terlingen en Watze Tiesema en regisseerde hij samen met samen met Jules Terlingen. Tussen 2001 en 2004 regisseerde Aus Greidanus sr. de toneelstukken Driekoningenavond, Clowns en En God zag dat het goed was en de opera Carmen. Hij regisseerde de theaterproductie Peer Gynt, die hij vertaalde en bewerkte. Hij had in 2005 een rol in het toneelstuk Het bezoek. In 2007 speelde Aus Greidanus sr. een rol in de theatermarathon Odysseus. Deze voorstelling schreef en regisseerde hij samen met Jules Terlingen. Aus Greidanus Sr. vertaalde en regisseerde in 2006 het toneelstuk De goede mens van Sezuan. Ook regisseerde hij in datzelfde jaar de theaterproductie De storm, die hij samen met Alain Pringels vertaalde. Aus Greidanus Sr. schreef en regisseerde in 2009 het toneelstuk Blik. Locatievoorstelling op  Oerol In datzelfde jaar ontving hij de Prosceniumprijs. Aus Greidanus Sr. was in 2010 te zien in de theaterproductie Tuin van Holland die hij eveneens regisseerde. Samen met Alain Pringels en Jules Terlingen schreef hij de voorstelling. In 2012 speelde Aus Greidanus sr. een rol in het toneelstuk Herakles. Deze voorstelling schreef hij samen met Jules Terlingen en regisseerde hij samen met David Geysen, Aus Greidanus jr. en Geert de Jong. Aus Greidanus sr. was in 2013 te zien in de theaterproductie Casanova. Zijn meest recente theaterproductie als acteur tot nu toe. Deze voorstelling regisseerde hij eveneens en schreef hij samen met Jules Terlingen. In 2014 stopte Aus Greidanus sr. als artistiek leider van Toneelgroep De Appel. Hij regisseerde in datzelfde jaar het toneelstuk Metamorfosen die hij samen met Jules Terlingen schreef. Aus Greidanus Sr. was in 2016 te bewonderen als Freek Dekker in de film ‘MeesterSpion’ en als Pieter Menten in de miniserie ‘De Zaak Menten’. In 2017 speelde hij de rollen van Ruud Jonkers in de tv-serie “De 12 van Oldenheim” en Andries in de film ‘Oude Liefde’. Aus Greidanus sr. regisseerde in 2018 de theaterproductie Paradijsvogels en was te bewonderen als Odulf in de film ‘Redbad’. Aus Greidanus sr. was te zien in de korte film ‘Out of Bounds’. Gastrollen had hij in tv-series als “Medisch Centrum West”, “Bureau Kruislaan”, “12 steden, 13 ongelukken”, “Coverstory”, “Zwarte sneeuw”, “Baantjer”, “De 9 dagen van de gier”, “A’dam – E.V.A.”, “Vechtershart”, “Heer & Meester”, “TreurTeeVee”, “Brussel”, “De Mannentester” en “Suspects”. Perry van Moov.nl sprak de vriendelijke Aus Greidanus sr. in een restaurant in Amsterdam voor de internetsite vanwege een interview.

 

001.U acteert in tv-series (“De 12 van Oldenheim” uit 2017), doet Nationale films (‘MeesterSpion’ uit 2016), speelt in toneelstukken (Casanova

       uit 2013), doet stemmenwerk (‘Titan A.E.’ uit 2000), regisseert voor theater (Paradijsvogels uit 2018), regisseert opera (Carmen uit 2003),

       regisseert poppenspel (De terugreis uit 1991), schrijft voor theater (De kolderzolder uit 1985), bewerkt voor theater (Odysseus uit 2007),

       vertaald voor theater (De goede mens van Sezuan uit 2006), bent decorontwerper voor theater (Oebe Oebe de aap uit 1983) en was artistiek

       leider (van 1999 tot 2014 bij Toneelgroep De Appel). Als u uit al uw werkzaamheden een keuze moest maken die u het allerliefst doet, wat

       zou dit dan worden?

       Ik reken het begin van mijn theatercarrière als acteur vanaf 1971. Daar voor heb ik in 1968 al in het toneelstuk De ruiters gespeeld. In 1971

       studeerde ik af aan de toneelschool en datzelfde jaar was ik te zien in de voorstelling De Ingebeelde Zieke. Mijn meest recente theater rol als acteur

       was in de het toneelstuk Casanova uit 2013. Dit is dus een theatercarrière als acteur van 42 jaar. In die 42 jaar toneel heb ik nu zoveel rollen in het

       theaterrollen gespeeld, dat ik momenteel zou kiezen voor tv en film. Daar heb ik nog relatief weinig in gedaan. In ieder geval geen grote rollen. Bij tv

       en film mis ik het publiek niet. Spelen voor tv, film en theater is zo anders. Je moet op een hele andere wijze spelen. Ook geef ik les aan de

       toneelschool en het conservatorium wat ik heerlijk vind om te doen.

002.Je hoort wel een dat ieder personage dat een acteur of actrice speelt iets van zichzelf bevat. Kunt u zowel een overeenkomst als groot

       verschil noemen qua karaktereigenschap tussen u zelf en SS-er Bruno Kittel uit de theatervoorstelling Ghetto die u in 1988 bij Toneelgroep

       De Appel speelde?

       Daar ben ik het wel mee eens. In principe zou je kunnen zeggen dat acteurs en actrices marionetten zijn van het verhaal. Ze doen wat de schrijver

       heeft geschreven. Bij iedere rol zoek je naar iets uit je eigen verleden. Het toneelstuk was geschreven door de Israëlische schrijver Joshua Sobol en

       ging over de laatste joden in het getto van het Poolse Vilnius die de oorlog probeerde te overleven door toneel te spelen. Ze zongen voor elkaar,

       lazen elkaar toneelteksten voor. Wanneer mijn personage een joods getto binnen drong in de Tweede Wereldoorlog met het machinegeweer in de

       aanslag om de bewoners dwingen toneel te spelen, theater te maken, te dansen op de rand van de afgrond. Ik vond het dan ook erg moeilijk om iets

       van mezelf in die rollen te stoppen. Totdat ik eens met mooi weer buiten in mijn stoel in de tuin zat en er een vlieg op mijn hand kwam zitten. Eerst

       keek ik er nog naar, maar toen dat te lang ging duren gaf ik er een klap op en dood was die vlieg. Zo deed die Kittel ook, dacht ik ineens. Hij deed

       aardig tegen mensen zolang hij ze kon gebruiken. Maar had hij niets meer aan ze, dan schoot hij ze gewoon dood. Daarmee zag ik een kleine

       overeenkomst. Gelukkig kan ik verder geen overeenkomsten met hem bedenken. Die man heeft ook echt bestaan. Hij had twee identieke koffers

       waarmee hij Joden bezocht. In de ene koffer zat een saxofoon en in de andere een mitrailleur. Dat moest je een koffer van hem kiezen. Koos je voor

       de saxofoon, dan ging hij voor je spelen. Maar koos je voor de mitrailleur, dan werd je zonder pardon dood geschoten. Hij was een schoft met twee

       kanten. Een charmante kant en aan de andere kant was hij gewoon een koelbloedige moordenaar. Het is belangrijk dat een goed geschreven

       slechterik zulke twee kanten heeft. Als die enkel een slechte kant heeft, dan is het voor de acteur of actrice niet zo interessant om te spelen en

       minder interessant voor het publiek om naar die te kijken. Na afloop van de première van de voorstelling in Februari 1988 wilde niemand met mij

       praten. Ook daarna meden de toeschouwers mij. Het onderscheid tussen acteur en het personage dat ik vertolkte, was weggevallen. Dit was toen

       nog nooit eerder voorgekomen in de geschiedenis van Toneelgroep De Appel. Toeschouwers geloofde dat de werkelijkheid van het theater de echte

       was.

003.Op welk moment uit uw carrière bent u tot nu toe het meest trots en/of bewaart u de beste herinneringen?

       Dan ga ik voor de theaterproductie Tantalus uit 2003. Behalve dat ik hierin de rollen speelde van dichter en Peleus heb ik deze samen met Jules

       Terlingen en Watze Tiesema bewerkt en samen met Jules Terlingen geregisseerd. Het was eerste marathon-voorstelling die ik deed. Daarbij was er

       nog nooit eerder in Nederland een marathon-voorstelling gespeeld, dus we waren de eerste. De voorstelling duurde in totaal 12 uur, met wat pauzes

       en een lunch er tussen. Mensen uit het vak verklaarde me voor gek dat ik zoiets ging doen. Maar het was een succes. We waren zes maanden van

       tevoren al uitverkocht en een jaar lang hebben we de voorstelling gespeeld. Ik ben dan ook blij dat ik door heb gezet met het stuk. Inmiddels zijn

       marathon-voorstellingen heel gewoon. Doordat ik de eerste was die er mee kwam zie ik mezelf toch wel een beetje als een grondlegger hiervan.

004.Wat betekent de Prosceniumprijs voor u die u in 2009 ontving?

       De Prosceniumprijs is een Oeuvreprijs die je van een jury ontvangt. Ik vind een oeuvreprijs wel een heel interessant prijs omdat het niet gaat

       vanwege één specifiek iets uit je carrière. Het was vanwege mijn bijdrage aan de Nederlandse cultuur.

005.Hoe kijkt u terug op de minserie ‘De Zaak Menten’ uit 2016?

       Dat was een heel goede miniserie. Goed geschreven en van goede kwaliteit. De echte Hans Knoop (in de miniserie gespeeld door Guy Clemens,

       red.) was enthousiast over de miniserie. Tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht won de miniserie het Gouden Kalf voor Beste TV-Drama.

       Maar ook in het buitenland hadden we succes er mee. Zo won de miniserie tijdens het Banff Television Festival in Canada de Banff Rockie Award

       voor Beste Drama Serie. Reacties op de miniserie van de familie van de echte Pieter Menten hebben we, voor zover ik weet, niet gekregen. Zijn

       vrouw Meta Menten-Pauw (in de miniserie gespeeld door Carine Crutzen, red.) overleed een dag na onze aflevering in 2016 op 90 jarige leeftijd.

       Verder hadden ze geen kinderen.

006.Uw kinderen Aus Jr., Pauline en Kay zitten ook in het vak. Net als uw twee schoondochters en vrouw. Toch hebben jullie nog nooit met

       elkaar aan een toneelstuk gewerkt. Is dit misschien iets wat u nog zou willen doen?

       Uitgesloten! Dat wij familie zijn, heeft niets met het vak te maken. Het zou ook niets toevoegen aan het betreffende stuk. Met mijn kinderen was ik

       eigenlijk nooit samen te zien in een toneelstuk. Behalve met mijn zoon Aus jr,. Met hem werkte ik samen aan de toneelstukken Herakles uit 2012 en

       Casanova uit 2013. Mijn Pauline en ik waren samen te zien in een gastrol in de tv-serie “Medisch Centrum West” en we hadden beiden een

       terugkerende bijrol in de tv-serie “A’dam – E.V.A.”. Met mijn andere zoon Kay werkte ik samen aan de film ‘MeesterSpion’. Als ik met ze werk gaat de

       knop om en zijn we collega’s, geen vader en kind. Pauline is een deel van een tweeling. Haar zus Tessa is als enige niet het vak in gegaan en dat is

       best wel een verademing. Ze is moeder en restaureert antieke meubels. Wanneer we bij enkel over de vloer komen, dan hebben we het niet over het

       vak. Dat kunnen we dan goed los laten.

007.Wat kunnen we op showbizzgebied in de toekomst nog van u verwachten?

       Van Dinsdag 23 Oktober tot en met Vrijdag 21 December 2018 ben ik te zien als Grootvader Otto in het toneelstuk Troost & Zonen die op Maandag

       29 Oktober 2018 in première gaat. Ook ben ik vanaf Donderdag 20 December 2018 te zien als van Putten in de film ‘Kapsalon Romy’.

 

Kijk voor meer informatie over het toneelstuk Troost & Zonen op https://www.theatergroepsuburbia.nl/voorstellingen/troost-zonen.

 

Interview: Perry Krootjes