WIETEKE VAN DORT

 

De op 16 Mei 1943 in Soerabaja te Indonesië geboren Wieteke van Dort kwam in 1957 met haar familie op vakantie naar Nederland en vestigde zich in Den Haag. Omdat president Soekarno al het buitenlands bezit nationaliseerde was het gezin alles kwijt en moest de familie in Holland blijven. In 1958 publiceerde Wieteke van Dort de dichtbundel Handen en verscheen ze in kranten en op de radio als "jongste dichteres van Nederland". Wieteke van Dort heeft sinds dat jaar al ruim 24 boeken geschreven of geïllustreerd.

 

Wieteke van Dort stond van 1964 tot en met 1967 verder in de theaterproducties Onze stad, De schilderijenoorlog, Spelenderwijs, Romeo en Julia, De kleine en de grote koning, Een huwelijk onder Lodewijk XV en Ploeft, de muziektheatervoorstelling De Parijse bruiloft en de kerstvoorstelling En het geschiedde in die dagen. Sinds 1968 heeft ze ruim 28 LP’s gemaakt. Wieteke van Dort maakte haar tv-debuut als Pinokkio in de tv-serie “De avonturen van Pinokkio”. Drie seizoenen lang was ze te zien als Aagje Ritsema in de tv-serie “Oebele”. Wieteke was in de theaters te bewonderen met het toneelstuk Stemmingen en de cabaretvoorstelling Hop! Hop! Hop!. Verder maakt ze sinds datzelfde jaar tekeningen. In 1969 had Wieteke van Dort rollen in de theaterproductie Voorgrond, achtergrond en de musical Sajjens Fiksjun.

 

Ze was in 1971 te horen als Pip in de animatieserie “Pip + Zip” en was twee seizoenen lang te zien in diverse rollen in de tv-serie “Wij en de wereld”. Vanaf 1972 speelde Wieteke van Dort onder meer vier seizoenen lang de rol van de Deftige Dame in de tv-serie “De stratenmaker op zee show”, terwijl ze ook een rol had in de musical ’n Zomerzotheid. Wieteke van Dort had in 1975 rollen in de film ‘Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming’ en de miniserie ‘Oorlogswinter’. Ook schildert ze sinds datzelfde jaar. Wieteke had in 1976 diverse rollen in het programma “Dat ik dit nog mag meemaken”. Van 1976 tot 1978 presenteerde ze het radioprogramma Radio Lawaaipapegaai. Wieteke van Dort maakt sinds 1977 grotendeels de illustraties van haar boeken zelf. Ook begon ze in dit jaar met haar beeldende kunsten te exposeren. Wieteke van Dort vertolkte in 1978 de rol van Pinkelotje in de film ‘Pinkeltje’, was te zien in de Sinterklaasmusical Mikke Makke Marsepein en presenteerde vier seizoenen lang het televisieprogramma “Papelawaaigaai”. Vanaf 1979 speelde ze vier seizoenen lang de rol van Tante Lien in de tv-serie “The Late Late Lien Show”, was drie seizoenen lang te zien als Titia Konijn in de tv-serie “J.J. de Bom voorheen ‘De kindervriend’, had een aandeel in de film ‘Martijn en de magiër’ en maakt sinds dat jaar ook kunst voor kinderen. Wieteke van Dort sprak in 1980 de stem in van Duchess in de animatiefilm ‘De Aristokatten’, terwijl er sinds dat jaar ruim 24 CD’s van haar verschenen zijn. Tussen 1983 en 1987 was ze in de theaters te zien met de musical De droom van Sinterklaas, de cabaretvoorstelling De Late Late Lien Show (deze schreef ze samen met Eduard Koning en Willem Wilmink), de muziektheatervoorstelling Wieteke staat voor aap (deze schreef ze samen met Peter van der Linden) en haar solovoorstelling De achterkant van het geluk. Wieteke van Dort is sinds 1988 verbonden aan het televisieprogramma “Het Klokhuis”.

 

In 1990 verleende ze haar stem aan het personage Beatrix Burrows voor de animatieserie “Gophers!” en in 1992 aan het personage Louise voor de animatiefilm ‘De notenkraker’. Wieteke van Dort stond in 1995 in de theaters met de voorstelling Kun je nog zingen, zing dan mee, die ze eveneens regisseerde. In 1996 was ze te bewonderen in de theaterproductie Hommage aan Harry Bannink en de cabaretvoorstelling Late Late Lien Kerstshow met teksten van May Bruins, Willy Derby, Eduard Koning en Willem Wilmink.

 

Sinds 2002 werkt Wieteke van Dort ook aan het beschilderen van porselein. Ze had in 2005 een rol in het toneelstuk 3 Tantes op de Tong Tong Fair. Tussen 2006 en 2010 was Wieteke van Dort te zien in de films ‘Sinterklaas en het uur van de waarheid’, ‘Sinterklaas en het geheim van het grote boek’, ‘Sinterklaas en de verdwenen pakjesboot’ en ‘Sinterklaas en het pakjes mysterie’. Ze speelde in 2008 de rol van Pienie Wennes in de regionale soapserie “Pauwen en reigers” van RTV West. In 2017 was Wieteke van Dort vertelster bij de dansvoorstelling Een Javaanse L’Histoire du Soldat. Ze was en is nauw verbonden met de Efteling in Kaatsheuvel. Zo heeft Wieteke van Dort voor het park vele sprookjes ingesproken, waaronder Roodkapje, De rode schoentjes, Hans en Grietje, Het Volk van Laaf en de put van Vrouw Holle. Ze was te zien in de korte film ‘Porselein’, de korte tv-film ‘Sinterklaas is jarig’. Gastrollen had Wieteke van Dort in tv-series als “Klassewerk”, “Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?”, “’t Spant Erom”, “Zoals u wenst, mevrouw”, “De film van ome Willem”, “Costa! – de serie” en “’t Schaep met de 5 pooten” uit 2006. Het radioprogramma Radio Lawaaipapegaai ontving de Internationale Premio Ondas in Barcelona te Spanje voor het beste radioprogramma voor de jeugd. Verder werd ze op 29 April 1999 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau door Koningin Beatrix en ontving het Zilveren Ereteken voor Verdienste voor haar optredens voor veteranen, de Edison en de Zilveren Nipkowschijf. Perry van Moov.nl reisde af naar Den Haag waar hij de zeer vriendelijke Wieteke van Dort sprak vanwege een interview voor de internetsite.

 

001.U acteert in tv-series (“Oebele” uit 1968), films (‘Pinkeltje’ uit 1978), doet toneel (het debuut; De Knecht uit 1964); doet solovoorstelling (De

       achterkant van het geluk uit 1987), doet cabaret (Hop! Hop! Hop! Uit 1968), doet musical (’n zomerzotheid uit 1972), bent schrijfster voor

       theater (Late Late Lien Kerstshow uit 1996), regisseert voor theater (Kun je nog zingen, zing dan mee uit 1995), doet stemmenwerk

       (“Gophers!” uit 1990), presenteerde een radioprogramma (Radio Lawaaipapegaai uit 1976), presenteerde een televisieprogramma

       (“Papelawaaigaai” uit 1978), maakt beeldende kunst, bent boekenschrijfster en zangeres. Als u uit al uw werkzaamheden een keuze moet

       maken die u het allerliefst doet, wat zou dit dan worden?

       Hier kan en wil ik niet uit kiezen. Ik vind het allemaal veel te leuk om te doen. Vroeger deed ik hoofdzakelijk televisie en film, maar dat had te maken

       met dat ik in 1970 trouwde met een man met kinderen. Daar wilde ik voor in de avond thuis zijn. Als mijn man overdag op zijn werk was en de

       kinderen op school, kon ik wel tv en film doen. Nu doe ik juist veel meer theater. Al is dit geen keuze van mezelf. Ik zou wel alles willen doen, zolang

       ik er maar de tijd voor heb. Nog steeds doe ik trouwens ook zo nu en dan mee werken aan het televisieprogramma “Het Klokhuis”.

002.Je hoort wel eens dat ieder personage dat een acteur of actrice speelt iets van zichzelf  bevat. Kunt u zowel een overeenkomst als groot

       verschil noemen qua karaktereigenschap tussen u zelf en de Deftige Dame uit “De stratenmaker op zee show” van 1972 en Tante Lien uit

       “The Late Late Lien Show” van 1979?

       Dat klopt wel, ja. Al vind ik het erg lastig om een overeenkomst te noemen tussen mij zelf en de Deftige Dame en Tante Lien. Dit omdat beiden

       dames dichtbij mij staan. Tante Lien zelfs nog wat meer dan de Deftige Dame. Het verschil is dat beiden dames meer durven dan ik zelf. Tante Lien

       houdt erg van het maken van schuine grapjes. Ik vind dat op zijn tijd ook wel leuk, maar Tante Lien weet niet waar de grens ligt. Zelf ben ik wel

       minder brutaal dan Tante Lien. Beiden dames zouden best tot mijn eigen vriendinnenkring  kunnen behoren.

003.Op welke prijs of onderscheiding bent u het meest trots en/of bewaart u de beste herinneringen?

       Een prijs of onderscheiding mogen ontvangen is altijd een mooi iets. Zo wonnen we met de tv-serie “J.J. de Bom voorheen: ‘De kindervriend’ die van

       1979 tot en met 1981 drie seizoenen lang liep de Zilveren Nipkowschijf. Met het radioprogramma Radio Lawaaipapegaai uit 1976 hadden we zelfs

       Internationaal succes. Daar wonnen we de Internationale Premio Ondas mee voor het beste radioprogramma voor de jeugd in Barcelona te Spanje.

       Maar op persoonlijk vlak ga ik toch voor het moment dat ik het Zilveren Ereteken voor Verdienste ontving. Dit is een militaire onderscheiding die ik

       namens alle veteranen kreeg. Normaal gesproken wordt deze onderscheiding ook enkel aan militairen toegekend. Ik ben de enige burger die hem

       heeft mogen ontvangen. Dat maakt het natuurlijk best wel speciaal.

004.Voor zowel tv, film als theater heeft u aan tal van projecten gewerkt die op kinderen gericht zijn. Is dit een bewuste keuze of puur toeval?

       Dat is puur toeval. Het verschil tussen kinderen en volwassenen is dat kinderen heel onbevangen zijn. Vooral kleuters. Als ze iets niet leuk vinden,

       dan laten ze dat direct merken. Je moet kinderen ook niet anders benaderen dan volwassenen. Als je met acteren je spel te veel aandikt omdat je

       voor kinderen speelt, dan hebben ze dat heel vlug door. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Dus dat moet je zeker niet doen.

005.In 1979 verscheen het programma “The Late Late Lien Show” en vandaag de dag speelt u het personage nog altijd in theaters. Hoe komt

       het Tante Lien zo tijdloos en succesvol is dat ze zo lang mee kan?

       Het is herkenbaar, denk ik. Mensen zien haar als een familielid. Toen ik de rol creëerde, heb ik de nodige uitgangspunten van mijn eigen familieleden

       gebruikt voor de rol. Vervolgens heb ik die allemaal samen gevoegd met elkaar. In Indonesië speel ik Tante Lien ook. Maar dan voornamelijk op

       privéfeestjes. Daar is publiek dat Nederlands verstaat en begrijpt. De voorstellingen speel ik dus gewoon in het Nederlands. Ik kan maar een beetje

       Indonesisch. In ieder geval niet genoeg om een avondvullende voorstelling in het Indonesisch van Tante Lien te maken.

006.In Oktober 2018 verscheen uw nieuwe boek, Kind van 2 culturen. Kunt u zowel een specifieke cultuurdeel van Nederland als Indonesië

       noemen?

       Het eten in Indonesië vind ik zalig. In tegenstelling tot het Nederlandse eten. Dat vind ik niet echt lekker. In Indonesië gebeuren weinig

       verkeersongelukken, terwijl ze zich daar niet aan de verkeersregels houden. Dat is wel apart als je beseft dat in Nederland de mensen meer de

       verkeersregels volgen, maar er ook meer verkeersongelukken gebeuren. Wat Nederland wel op Indonesië voor heeft zijn de sociale voorzieningen.

       Die zijn hier beter. Zelf zie ik me als een Indische-Nederlandse. Indonesië is toch het land waar ik geboren ben.

007.In 2018 en 2019 bent u vijf keer te zien in de theaters met de voorstelling De Indië Monologen. Wat sprak u zo aan in deze voorstelling dat u

       hier aan mee wilde doen?

       Per avond staan er 3 a 4 mensen op het podium. Iedereen krijgt dan 20 minuten de tijd. Het sprak mij erg aan dat je zelf je fragment voor de

       voorstelling uit mocht kiezen. Zelf hoop ik met de voorstelling de kijk op Indië bij het publiek wat meer te kunnen verbreden.

008.Wat kunnen we op showbizzgebied in de toekomst nog van u verwachten?

       Op Zaterdag 8 December 2018 en 12 Januari 2019  ben ik samen met Ricky Risolles te zien in de theatervoorstelling ‘Ya, dat is iets Indisch’. Ik geef

       op Zondag 23 December 2018 de kerstvoorstelling Kerst Koempoelan in het authentieke museum Muzee in Scheveningen. Dan zijn er nog diverse

       optredens door het land. Op Zaterdag 16 Februari 2019, Woensdag 24 April, Dinsdag 7 Mei en Woensdag 15 Mei 2019 geef ik 5 voorstellingen van

       de theatervoorstelling De Indië Monologen. Ik werk nog altijd mee aan het televisieprogramma “Het Klokhuis”. Tussen 1977 en 1981  zijn er vier

       boekjes verschenen met teksten uit het radioprogramma Radio Lawaaipapegaai dat van 1976 tot 1978 liep. Dit was een radioprogramma voor

       kleuters en in dat boekje zorgde ik voor de illustraties. Nu wil ik dat weer oppakken en met een boekje komen met tekst uit het radioprogramma en

       daarbij een CD met muziek van toen. De boekjes gaan dan naar scholen waar kleuterleidsters en kleuterleiders de kleuters kunnen voorlezen en de

       CD opzetten om zo de liedjes te laten horen. Het is de bedoeling dat er meerdere boekjes komen. En dat het eerste zo rond het voorjaar 2019

       verschijnt.

 

Kijk voor meer informatie over Wieteke van Dort op http://www.wietekevandort.nl/.

Kijk voor meer informatie over de theatervoorstelling Ya, dat is iets Indisch op https://www.de-poorterij.nl/programma/cabaret/ricky-risolles-ya-dat-is-iets-indisch-2/.

Kijk voor meer informatie over de kerstvoorstelling Kerst Koempoelan op https://www.muzeescheveningen.nl/agenda/wieteke-van-dort-kerst-koempoelan/.

Kijk voor meer informatie over de theatervoorstelling De Indië Monologen op https://www.indiemonologen.nl/.

 

Interview: Perry Krootjes